Лидеры беларусскай оппозиции находятся с рабочей поездкой в Брюсселе. Мы беседуем с лидером Объединенной гражданской партии Анатолием Лебедько.
– Что привело вас в Брюссель?
– В прошлый раз нам не удалось в полном объеме реализовать запланированную программу. Этому помешали теракты [Речь идет о взрывах 22 марта 2016 г. – ucpb.org]. Так что наверстываем упущенное.
– С чем вы приехали в столицу Объединенной Европы?
– Лидеры восьми политических организаций [А. Лебедько, Н. Статкевич, В. Рымашевский, С. Калякин, И. Вештард, Ю. Губаревич, А. Янукевич, В. Некляев – ucpb.org] согласовали документ, в котором мы даем оценку тех условий, в которых будет проходить парламентская кампания [Текст документа см. ниже – ucpb.org]. Это общая позиция, четкая и ясная.
– До кого вы довели вашу позицию?
– В Европейском Парламенте состоялась живая, заинтересованная дискуссия. Хороший знак, что в ней приняли участие шесть депутатов из разных фракций и несколько десятков человек из секретариата партийных парламентских групп и депутатов. Интерес к Беларуси – это слабо пульсирующий процесс, и любой круглый стол, любая дискуссия с ясными посланиями – это то, что надо ценить.
– Какие главные послания вы отправили европейцем?
– Организаторы предоставили возможность выступить трем политикам. У меня были полномочия говорить от правоцентристов. Наш голос – за большую коалицию за честные выборы, в которую бы вошли не только сторонники перемен из Беларуси, но и представители международных организаций. Честные, свободные выборы – это единственный ключ к решению беларусской проблемы.
Мы – за обусловленный диалог с властями. Его формула: утром – выборы по стандартам ОБСЕ, вечером – кредиты!
– Были ли встречи с представителями исполнительных структур ЕС?
– Да, но это за закрытыми дверями.
Текст документа:
Супольная пазіцыя дэмакратычных сілаў
па ўмовах правядзення парламенцкай кампаніі ў Беларусі
Улады вымушаныя дэманстраваць жаданне ўлічваць рэкамендацыі АБСЕ/БДІПЧ. Змененая тактыка паводзінаў уладаў – ад заяваў пра дасканаласць і дэмакратычнасць выбарчага працэсу ў Беларусі ды поўнага непрыняцця рэкамендацыі АБСЕ/БДІПЧ да дэманстрацыі нібыта добрай волі і размоваў пра магчымыя змены – ёсць пэўным крокам наперад.
Аднак рэальныя крокі і абяцаныя змены ідуць у разрэз з духам і літарай рэкамендацыяў міжнароднай супольнасці і дэмакратычнай грамадскасці Беларусі.
Галоўная і самая відавочная хіба выбарчага працэсу ў Беларусі – гэта непразрысты падлік галасоў. Ва ўмовах Беларусі празрыстасць падліку гарантуецца толькі:
– прыярытэтным ўключэннем прадстаўнікоў палітычных партыяў і ўсіх кандыдатаў ў склад найперш УВК, а таксама і вышэйстаячых камісіяў з роўнымі правамі для ўсіх;
– публічным абвяшчэннем выбару асобна па кожным выбарчым бюлетэні;
– рэальнай магчымасцю для назіральнікаў, міжнародных і нацыянальных у роўнай ступені, назіраць за ўсімi аспектамi выбарчага працэсу на ўсім яго працягу, за галасаваннем, падлікам і падвядзеннем вынікаў.
Абяцаная нібыта «адкрытасць» аднаго боку стала на якім праводзіцца падлік галасоў не зьяўляецца вырашэннем праблемы.
Наступная агульнапрызнаная хіба выбараў – гэта маніпуляцыі ўладамі са спісамі выбарцаў. Нішто не перашкаджае стварыць агульнанацыянальны публічны рэестр выбарцаў з падзелам на акругі, зрабіць яго даступным у інтэрнэце і публічна вывешваць спісы выбарцаў на кожным выбарчым участку да поўнага сканчэння галасавання. Назіральнікі павінны мець права азнаёміцца са зместам спісаў выбаршчыкаў і атрымаць завераную копію пратаколу аб выніках.
Трэцяя найбольш відавочная загана выбарчага працэсу ў Беларусі – гэта злоўжыванне працэдурай датэрміновага галасавання, якое павінна быць абмежаваным і насіць вынятковы характар толькі па адпаведным пісьмовым запыце.
Пералічаныя крокі – гэта толькі самыя пільныя і толькі неадкладныя захады, якія павінны забяспечваць празрыстасць, справядлівасць і дэмакратычнасць выбараў у Беларусі. Іх прыняццё магчымае праз адпаведныя інструкцыі ад ЦВК у бліжэйшыя дні. Прывядзенне усяго выбарчага заканадаўства Беларусі ў адпаведнасць з міжнароднымі дэмакратычнымі нормамі павінна быць зробленым з шырокім публічным удзелам АБСЕ/БДІПЧ, Венецыянаскай камісіі Рады Еўропы, а таксама і найперш дэмакратычных палітычных партыяў і НДА цягам бліжэйшых 12 месяцаў.
Існуе небяспека, што ўлады адхіліўшы прапановы АБСЕ/БДІПЧ і не зрабіўшы рэальных крокаў па дэмакратызацыі і падвышэнні празрыстасці выбарчага працэса, назначаць дэпутатамі Палаты Прадстаўнікоў грамадзян, якіх паспрабуюць выдаць за прадстаўнікоў апазіцыі. Для нас падобны падыход зьяўляецца абсалютна непрымальным, які толькі закансервуе сітуацыю адсутнасці рэальных выбараў у Беларусі.
